Pyłki roślinne stanowią jedną z najczęstszych przyczyn reakcji uczuleniowych. Alergicy muszą dokładnie monitorować okresy pylenia roślin, co pozwala redukować szansę nasilenia objawów – w tym celu warto skorzystać z kalendarza pylenia, który jest przygotowywany przez alergologów.
Czym są alergeny pyłku roślin?
Ziarna pyłku definiuje się jako męskie gamety, które są wykorzystywane przez rośliny do procesu rozmnażania. Wielkość ziaren w przypadku roślin wiatropylnych waha się od 17 do blisko 60 mm. Aby pyłek został zaliczony do grona alergenów, musi odznaczać się charakterystycznymi cechami:
- należy do rośliny wiatropylnej
- charakteryzuje się niewielką masą
- powstaje w bardzo dużych ilościach
- pochodzi z rośliny powszechnie występującej na określonym terenie
- występują w nim składniki, które powodują reakcję uczuleniową tj. prowokuje układ odpornościowy do nadprodukcji przeciwciał IgE
Komponenta antygenowa wyzwalająca odpowiedź immunologiczną jest głównym kryterium, aby zaliczyć konkretny pyłek do grona alergenów.
Kalendarz pylenia – co i kiedy pyli?
Istotną informacją dla alergików jest fakt, że pod kątem okresu wegetacyjnego roślin Polska jest podzielona na cztery regiony – każda ze stref różni się poziomem ciepła, co determinuje tempo pylenia drzew i trawy.
Bezpieczny czas dla osób uczulonych na pyłki roślin to okres od października do stycznia. W tych miesiącach rośliny są nieaktywne pod kątem wegetacyjnym, ale warto wspomnieć, że dominują inne czynniki uczuleniowe np. kurz, smog, pleśń, roztocza oraz zwierzęca sierść. Z kolei od lutego do końca września alergicy muszą mieć się na baczności. Poziom pyłków roślinnych w powietrzu jest niezwykle wysokie, co potęguje ryzyko występowania mocnych reakcji uczuleniowych i stanowi przyczynę prawdziwego dyskomfortu.
- Luty – leszczyna i olsza
- Marzec – leszczyna, olsza, topola, czasami wierzba
- Kwiecień – brzoza, dąb, jesion, trawa, topola, wierzba
- Maj – buk, pokrzywa, sosna, szczaw, trawa, wierzba
- Czerwiec – bylica, pokrzywa, sosna, szczaw, trawa
- Lipiec, Sierpień i Wrzesień – bylica, pokrzywa, szczaw, trawa
Alergia na pyłki – jak zapobiegać?
Najskuteczniejszym sposobem ograniczenia ryzyka alergii na pyłki roślinne jest unikanie kontaktu z czynnikami uczulającymi. Dlatego w okresie pylenia warto regularnie sprawdzać stężenie pyłków, ograniczyć wietrzenie pomieszczeń oraz zainwestować w oczyszczacz powietrza. Niezwykle trudnym zadaniem jest długotrwałe przesiadywanie w domu, zwłaszcza gdy za oknem panuje wiosenno-wakacyjna aura. Największe stężenie pyłków jest bardzo wczesnym rankiem i wieczorem – w tych porach warto zrezygnować ze spacerów i przebywania na zewnątrz. Urlopy warto spędzać w okolicach zbiorników wodnych lub w górach, zaleca się unikać obszarów sąsiadujących z polami uprawnymi czy gospodarstwami. Należy też zrezygnować z koszenia trawy. Po każdym powrocie do domu zaleca się umyć ciało i przeprać ubrania, co pozwoli zminimalizować pozostawania pyłków. Dodatkową ochroną mogą być maseczki i okulary przeciwsłoneczne.
Niemniej jednak alergicy zawsze muszą mieć pod ręką wziewne leki. Dla doraźnego przeciwdziałania atakom duszności poleca się stosować beta2-mimetyki SABA, natomiast do przewlekłej terapii rekomenduje się użycie preparatów złożonych – połączenie beta2-mimetyków LABA z glikokortykosteroidami. Ponadto alergicy mogą regularnie wykonywać inhalacje np. przy użyciu gorącej wody, soli i olejków eterycznych, co pozwoli na optymalne nawilżenie i oczyszczenie dróg oddechowych.
Bibliografia:
- http://www.alergen.info.pl/Alergeny/Alergeny_pylku_roslin
- https://upacjenta.pl/poradnik/kalendarz-pylenia
