Choroby alergiczne mogą stanowić spore utrudnienie w codziennym funkcjonowaniu. Jeżeli chory ma możliwość zminimalizować możliwość kontaktu z alergenem lub całkowicie go ograniczyć, to sprawa wydaje się prosta. Co robić w przypadku alergii zawodowej? Kto jest szczególnie narażony na występowanie uczulenia w miejscu pracy?
Czym jest alergia zawodowa i jakie są jej objawy?
To nic innego jak typowa nadwrażliwość układu odpornościowego na czynniki potęgujące reakcje uczuleniowe, które są szczególnie związane z miejscem pracy. Alergia zawodowa przejawia się w podobny sposób jak inne choroby alergiczne – mowa tu o takich niedogodnościach jak:
- biegunka
- duszności
- nieżyt nosa
- ataki kaszlu
- ból brzucha
- drapanie w gardle
- uciążliwe kichanie
- wysypka skórna i zaczerwienienie
- stan zapalny spojówek i błon śluzowych
- nadmierna produkcja wydzieliny oddechowej
Powyższe symptomy nierzadko występują równocześnie, co w konsekwencji może doprowadzić do uniemożliwienia wykonywania obowiązków zawodowych.
Alergia w miejscu pracy – przyczyny
Jak powszechnie wiadomo, alergia może być wywołana rozmaitymi czynnikami. Alergenem może być tak naprawdę wszystko, ale w przypadku alergii zawodowej jest on ściśle związany z miejscem wykonywanej pracy. Niejednokrotnie reakcja atopowa uaktywnia się z czasem, wskutek regularnego obcowania z czynnikiem uczulającym, który z uwagi na drażniące oddziaływanie na układ odpornościowy prowokuje go do przeprowadzenia reakcji obronnej. Wynikiem tego jest wzrost poziomu przeciwciał będących przyczyną wyżej wymienionych objawów.
Co może być czynnikiem uczulającym w przypadku alergii zawodowej? Specjaliści wyróżniają dwie grupy alergenów:
- związki o dużej masie cząsteczkowej
• antybiotyki – pracownicy służby zdrowia, weterynarze, osoby zatrudnione w firmach farmaceutycznych
• białka naskórka zwierzęcego – rolnicy, hodowcy zwierząt, lekarze weterynarii, pracownicy sklepów zoologicznych
• lateks gumy naturalnej – pracownicy gastronomi, osoby zatrudnione w laboratoriach, piekarze
• mąka i jej zanieczyszczenia – osoby związane z branżą cukierniczą i piekarniczą
• żywice (kalafonia) - związki o małej masie cząsteczkowej
• barwniki wykorzystywane w przemyśle metalowym i tekstylnym
• bezwodniki kwasów stosowanie w przemyśle chemicznym czy produkcji barwników
• izocyjaniny używane w branży motoryzacyjnej (lakiernicy) i meblowej
• nadsiarczany zawarte w rozmaitych kosmetykach
• sole metali
• środki odkażające znajdujące zastosowanie w służbie zdrowia
Oprócz tego należy pamiętać, że alergia może być wywołana innymi czynnikami np. pyłkami roślinnymi czy dymem i zanieczyszczeniami powietrza.
Jak sobie radzić z alergią zawodową?
Postępowanie w przypadku alergii w miejscu pracy powinno mieć dwojaki charakter. Z jednej strony sam uczulony musi zadbać o własne zdrowie. Po wykonaniu badań i określeniu alergenu będącego przyczyną reakcji uczuleniowej należy dobrać odpowiednie leki, np. w przypadku alergii układu oddechowego będą to przede wszystkim leki wziewne. Gdy alergia daje bardziej uogólnione objawy, to wówczas stosuje się leki antyalergiczne o działaniu systemowym. Oprócz tego pracownik może zdecydować się na przeprowadzenie odczulania, które pozwoli na zmniejszenie nadwrażliwości organizmu i złagodzi niekorzystny wpływ czynnika uczulającego.
Jeżeli praca wiąże się z ryzykiem zawodowym, to pracodawca jest zobowiązany o tym poinformować osoby planujące jej podjęcie. Niemniej jednak obowiązkiem zatrudniającego jest także zapewnić swoim pracownikom niezbędne bezpieczeństwo, co należy rozumieć przez:
- zapewnić optymalną wentylację i wilgotność pomieszczeń
- odpowiednie środki ochrony osobistej np. maski, odzież, okulary
- przeprowadzenie niezbędnych szkoleń dotyczących bezpieczeństwa higieny pracy i instruktażu związanego ze zminimalizowaniem potencjalnych czynników ryzyka
Pracownicy z alergią są zobowiązani do wykonania niezbędnych badań potwierdzających dyspozycyjność zawodową. Pracodawcy mogą odmówić zatrudnienia osobom, których stan zdrowia może być nadto narażony na występowanie reakcji alergicznych. Warto też zaznaczyć, że alergia zawodowa może stanowić powód do uzyskania zwolnienia lekarskiego w celu poprawy stanu zdrowia i przeprowadzenia leczenia.
Bibliografia:
- Dziuban D., Kowalczyk P., Filocha M. „Ciemna strona pracy – alergie zawodowe.” Medycyna Rodzinna 2011, 3, 62-67.
- https://hipoalergiczni.pl/prawa-alergika-w-miejscu-pracy/
- https://medycynapracyportal.pl/wp-content/uploads/wydawnictwa/poradnik_alergia_dla_bhp.pdf
