Alergia pokarmowa to reakcja ludzkiego układu odpornościowego wyzwalana przez kontakt z alergenem pochodzącym z pożywienia. Jak się objawia? Co nas najczęściej uczula? Czy da się ją leczyć?
Alergia to stan chorobowy, za który odpowiedzialny jest nasz układ odpornościowy. Wyzwalany jest przez kontakt z alergenem, który nasila proces produkcji przeciwciał — ich zadaniem jest unieszkodliwienie alergenu i usunięcie go z organizmu. Immunoglobulina IgE — przeciwciało odpowiedzialne za tego rodzaju reakcje obronne — indukuje proces uwalniania histaminy, czyli związku odpowiedzialnego za powstawanie objawów alergicznych [1,2].
Ze względu na źródło alergenu, wyróżnia się:
- alergie kontaktowe — na ślinę, sierść zwierząt, składniki kosmetyków lub środków chemicznych;
- alergie wziewne — na roztocza, pyłki traw, drzew i krzewów;
- alergie pokarmowe — na kurze jaja, orzechy, mleko;
- alergie iniekcyjne — na leki lub jad pszczół [1,2].
Alergia pokarmowa
Przed alergią pokarmową ciężko się uchronić — jest to często choroba o podłożu dziedzicznym, na której pojawienie się nie mamy wpływu. Alergia pokarmowa występuje wówczas, gdy uczulający nas alergen pochodzi z pożywienia. Natychmiastowa reakcja alergiczna występuje zazwyczaj po kontakcie z tzw. najczęstszymi alergenami. Są to:
- mleko krowie;
- jaja;
- owoce morza i ryby;
- orzechy;
- seler;
- pomidor;
- zboża;
- soja;
- cytrusy.
U dzieci alergię pokarmową najczęściej powodują jaja i mleko krowie, jednak mogą występować alergie pokarmowe także na inne składniki pożywienia. Liczba uczulających pokarmów często zmniejsza się wraz z wiekiem dziecka [3,4].
Chorzy muszą dokładnie czytać etykiety kupowanych produktów, a w restauracjach, barach czy stołówkach pytać o szczegółowy skład dań. W wielu produktach żywnościowych występują powyższe alergeny, nawet w tych, w których się tego nie spodziewamy. Ich spożycie przez osobę cierpiącą na alergię pokarmową może być niekiedy bardzo groźne [3].
Czym objawia się alergia pokarmowa?
Spożycie pokarmu zawierającego alergen przez osobę, która nie cierpi na alergię pokarmową, w żadnym stopniu nie wpłynie na jej zdrowie. Ten sam pokarm u osoby z alergią pokarmową może wywołać następujące skutki:
- ze strony układu pokarmowego: wymioty, nudności, kurczowy ból brzucha, biegunka;
- zmiany skórne: atopowe zapalenie skóry, świąd, zaczerwienienie;
- ze strony układu oddechowego: duszności;
- niekiedy wstrząs anafilaktyczny.
Warto nadmienić, że reakcja na dany alergen jest bardzo indywidualna i każdy chory może reagować inaczej. U jednego po zjedzeniu produktu z alergenem wystąpi wysypka i świąd na skórze, u innego zaś mogą rozwinąć się silne duszności [3,4].
Czy da się wyleczyć alergię pokarmową?
Według danych niespełna 30% pacjentów cierpiących na alergię pokarmową w wieku dziecięcym „wyrasta” z niej w ciągu 1-2 lat. Jednak nie dzieje się to samoistnie — niezbędne jest odstawienie wszystkich uczulających produktów żywnościowych. Mówi się wówczas o wyciszeniu alergii, nie zaś jej wyleczeniu.
Przykładowo alergia na białka mleka krowiego zanika u niemal 85% dzieci przed ukończeniem 3. roku życia. Tymczasem dla kontrastu, alergia na orzechy arachidowe zazwyczaj nie mija w ogóle i chory cierpi na nią całe życie.
Nie ma jednego skutecznego lekarstwa na objawy alergii pokarmowych. Aby zminimalizować ryzyko jej wystąpienia, należy bezwzględnie unikać danego alergenu. Można pomocniczo i doraźnie stosować leki przeciwhistaminowe, łagodzące niektóre objawy, takie jak świąd czy pokrzywka [3,5].
Bibliografia:
- https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/168572,nadwrazliwosc-na-pokarmy (dostęp z dnia 08.02.2022)
- https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/wartowiedziec/57548,alergia (dostęp z dnia 08.02.2022)
- https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/57574,alergia-pokarmowa (dostęp z dnia 08.02.2022)
- T. Czarnecki, Z. Targoński, Alergeny i alergie pokarmowe, Żywność 2002,1 (30):19-33.
- N. Ukleja-Sokołowska, Z. Bartuzi, Alergia pokarmowa — sytuacja społeczna i prawna, Alergia Astma Immunologia 2015,20(2):88-93.
