Większość chorób alergicznych wymaga stosowania leków ograniczających występowanie reakcji uczuleniowej. Jednymi z najchętniej wykorzystywanych środków farmakologicznych są glikokortykosteroidy, które mogą występować w rozmaitych formach.

 

Alergia – przyczyny i objawy

 

Stan nadmiernej wrażliwości systemu odpornościowego na działanie czynników zewnętrznych, które normalnie nie wyzwalają żadnej niekorzystnej reakcji ze strony organizmu, określa się mianem alergii lub uczulenia. Reakcja alergiczna polega na nagłym uwolnieniu i aktywacji histaminy, która oddziałuje na receptory zlokalizowane w różnych strukturach ciała – począwszy od układu oddechowego, przez przewód pokarmowy i system nerwowy, a skończywszy na skórze. Histamina, działając na receptory sprawia, że system immunologiczny przeprowadza reakcję obronną wobec alergenu, co powoduje wyzwolenie niekorzystnych symptomów:

• skurcz oskrzeli
• atak duszności
• zapalenie spojówek
• intensywne kichanie
• wzmożenie produkcji soku żołądkowego
• bladość skóry, uciążliwy świąd, pokrzywkę, wysypkę
• obrzęki w obrębie twarzy, gardła i dróg oddechowych
• wzmożenie produkcji wydzieliny oddechowej, zatkane zatoki, cieknący i bezbarwny katar

Istnieje wiele czynników powodujących alergię, niejednokrotnie alergicy cierpią z powodu uczulenia na kilka rzeczy równocześnie. Reakcja uczuleniowa może być spowodowana m.in. przez sierść zwierząt, leki, produkty spożywcze, środki chemiczne, silne emocje, pyłki roślinne, dym papierosowy czy intensywną aktywność fizyczną i zimne powietrze.

 

Czy glikokortykosteroidy są skuteczne w leczeniu alergii?

 

Leki określane mianem glikortykosteroidów (GKS) są jednymi z najchętniej wybieranych środków farmakologicznych w leczeniu zmian o podłożu alergicznym. Preparaty steroidowe są podawane w rozmaitych formach – jednak w przypadku alergii najczęściej wykorzystuje się lekarstwa w postaci doustnej (kapsułki lub tabletki), donosowej (aerozol), wziewnej (za pomocą inhalatorów lub nebulizatorów) lub zewnętrznej (maści lub kremy). Działanie GKS ma na celu ograniczenie istniejącego stanu zapalnego, co odbywa się na drodze rozmaitych efektów m.in. skurczu naczyń krwionośnych i ograniczeniu ich przepuszczalności, zahamowaniu syntezy cytokin prozapalnych, regulacji funkcji eozynofilów, zahamowania proliferacji limfocytów T i B czy zwiększeniu aktywności endonukleaz i endopeptydazy.

Formę GKS należy dobrać do występującego problemu. W przypadku astmy alergicznej najlepszym wyborem okażą się preparaty podawane wziewnie, co pozwoli na szybkie i skoncentrowane działanie środka leczniczego do dróg oddechowych. Efektem tego jest natychmiastowe uzyskanie drożności oskrzeli i doraźne przeciwdziałanie dusznościom. GKS stosowane miejscowo znajdą zastosowanie w przypadku alergii kontaktowej (np. na nikiel) lub wobec atopowego zapalenia skóry. GKS działające systemowe będą dobrym rozwiązaniem dla osób z alergiami pokarmowymi.

Warto jednak pamiętać, że GKS również mogą stanowić przyczynę alergii! Szacuje się, że blisko 25% dzieci jest uczulonych na leki ze steroidami, a w przypadku osób dorosłych od 10 do 20%. Dlatego warto upewnić się, że środki farmakologiczne nie okażą się dodatkową przyczyną reakcji alergicznych.

 

Bibliografia:

1. Arcimowicz M. „Donosowe glikokortykosteroidy w leczeniu alergicznego nieżytu nosa.” Alergia Astma Immunologia 2016, 21(1): 33-43.
2. Browne F., Wilkinson MS. „Właściwy dobór leczenia u osób za alergią na kortykosteroidy: kontrowersje i reakcje krzyżowe.” Dermatologia Po Dyplomie 2011, 2(6): 16-27.
3. Kaszuba A., Pastuszka M., Kaszuba A. „Miejscowe glikokortykosteroidy w leczeniu chorób skóry – zalecany standardy postępowania.” Forum Medycyny Rodzinnej 2009, 3(5): 347-358.
4. https://www.drmax.pl/blog-porady/glikokortykosteroidy-w-leczeniu-m-in-alergii-i-astmy-jak-dzialaja