Choroba alergiczna, to nic innego jak efekt nadwrażliwości organizmu na działanie konkretnych bodźców. W wielu przypadkach alergia jest kontrolowana poprzez odpowiednio dobraną farmakoterapię – przykładem leków antyalergicznych są inhibitory kalcyneuryny. Na czym polega ich działanie?
Czym są inhibitory kalcyneuryny?
To leki wykazujące działanie antyzapalne i immunomodulujące, które są pozyskiwane z grzybów. Aktualnie dostępne na rynku inhibitory kalcyneryny to:
- pimekrolimus – makrolactam ascomycyny powstający w wyniku procesów fermentacji Streptomyces hygroscopius
- takrolimus – będący produktem przedstawicieli Streptomyces tsucabaenisi
Leczenie inhibitorami kalcyneuryny jest rekomendowane głównie w przypadku atopowego zapalenia skóry. Oprócz tego poleca się ich profilaktyczne użycie w przypadku odrzucanych przeszczepów. Inhibitory kalcyneuryny są środkami farmakologicznymi dostępnymi wyłącznie na receptę.
Jak działają inhibitory kalcyneuryny?
Jak wskazuje sama nazwa są to leki przyczyniające do zablokowania aktywności kalcyneuryny – fosfatazy serynowo-treoninowej. Stosowanie preparatów powoduje połączenie z białkami cytolozowymi. Efektem tego jest zahamowanie procesu defosforylacji kalcyneuryny, co ogranicza możliwość rozpoczęcia procesu transkrypcji mRNA i powstawanie cytokin prozazpalnych. To jednak nie wszystko. Terapia inhibitorami kalcyneuryny prowadzi do blokowania reakcji uwalniania mediatorów stanu zapalnego bazofili, eozynofili i komórek tucznych.
Zalety stosowania inhibitorów kalcyneuryny
Inhibitory kalcyneryny są traktowane jako wartościowa alternatywa dla miejscowych glikokortykosteroidów. Wynika to przede wszystkim z faktu, że pimekrolimus i takrolimus nie wyzwalają zmian atroficznych skóry – głównych skutków ubocznych w przypadku stosowania leków GKS. Oprócz tego inhibitory kalcyneuryny wykazują efektywny wpływ na przeciwdziałanie występujących już niedogodności, gdyż leki oddziałują na proces endogennej syntezy białka kolagenowego. Dzięki temu skóra odzyskuje utraconą elastyczność, sprężystość, grubość i miękkość. Efektywne działanie inhibitorów kalcyneuryny sprawia, że leki są stosowane w niewielkich ilościach. Dzięki temu koszty terapii są znacznie mniejsze dla pacjenta.
Wady inhibitorów kalcyneuryny
Niestety stosowanie leków blokujących kalcyneurynę wiąże się ze zwiększonym ryzykiem występowania zakażeń skórnych. Szczególnie częstym problemem jest występowanie nieestetycznych wyprysków dermalnych spowodowanych infekcją gronkowca złocistego. Wówczas niezbędne jest włączenie antybiotyków, pozwolą na ograniczenie kolonizacji skóry. Innym poważnym zagrożeniem jest wzrost szans występowania choroby nowotworowej skóry (chłoniaka).
Skutki uboczne terapii inhibitorami kalcyneuryny:
- świąd
- pieczenie
- uczucie ciepła
- dolegliwości bólowe
- zmiany zapalne mieszków włosowych
- dyskomfort w postaci parestezji
- miejscowe zmiany o charakterze wysypki
Bibliografia:
- Rey A., Chełmińska M. „Ogólne zasady postępowania w chorobach alergicznych w praktyce lekarza rodzinnego.” Forum Medycyny Rodzinnej 2019, 13(4): 170-175.
- Czarnecka-Operacz M., Sadowska-Przytocka A. „Fakty i mity na temat miejscowych inhibitorów kalcyneuryny.” Alergoprofil 2013, 9(1): 5-10.
- Czerwionka-Szaflarska M., Adamska I., Kupczyk K. „Wyprysk atopowy jako jeden z objawów alergii pokarmowej u dzieci.” Forum Medycyny Rodzinnej 2010, 4(3): 181-188.
- https://forumpediatrii.pl/artykul/zastosowanie-miejscowych-inhibitorow-kalcyneuryny-w-leczeniu-atopowego-zapalenia-skory-u-dzieci
