Pojęcie alergii jest zwykle kojarzone z nadwrażliwością organizmu na pyłki, kurz i inne czynniki przenoszone drogą kropelkową. Jednak warto pamiętać o istnieniu alergii kontaktowej, która okazuje się częstą przypadłością. Co może być jej przyczyną? Jakie są jej objawy i po czym ją rozpoznać?

Czym jest alergia kontaktowa i jakie są jej przyczyny?

Mianem alergii kontaktowej określa się reakcję uczuleniową, która następuje wskutek bezpośredniego kontaktu skóry z substancją alergiczną. W wyniku tego organizm reaguje w zauważalny sposób, co prowadzi do występowania mniej lub bardziej uciążliwych następstw. Istnieje wiele czynników ryzyka – alergenów – powodujących wyzwolenie przesadnej reakcji ze strony układu immunologicznego. Do najczęściej wymienianych przyczyn alergii kontaktowej zaliczamy:

• formalinę
• środki farmakologiczne np. antybiotyki
• chrom stanowiący składnik cementu, środków czystości oraz farb
• nikiel, który znajduje się m.in. w biżuterii, nożyczkach i zamkach w odzieży
• niektóre rośliny np. bluszcz, hiacynt, drzewa iglaste, pierwiosnek cieplarniany, sumak jadowity
• komponenty kosmetyków i preparatów do pielęgnacji np. żelu pod prysznic, szamponu, tuszu do rzęs
• tworzywa sztuczne np. lateks, plastik, poliuretan, winyl, które występują w rozmaitych przedmiotach codziennego użytku i specjalnego przeznaczenia (np. rękawiczki medyczne, wykładzina podłogowa, materiały budowlane)

Jakie są objawy alergii kontaktowej?

Pojawienie się objawów alergii kontaktowej następuje w momencie gdy odsłonięta skóra ciała zetknie się z kłopotliwym alergenem. Pierwszym sygnałem jest pojawienie się mniej lub bardziej uciążliwego wyprysku, któremu może towarzyszyć wiele innych nieprawidłowości np. rumień, obrzęk, pęcherze i pęcherzyki, strupy, wysypka. Ponadto alergia kontaktowa skutkuje rozwojem stanu zapalnego oraz wyjątkowo problematycznego świądu, co może doprowadzić, że chory wskutek intensywnego drapania spowoduje trwałe uszkodzenie skóry. Specjaliści wspominają też, że częstym objawem alergii kontaktowej jest tzw. lichenifikacja naskórka – pogrubienie i poletkowanie – czego następstwem jest powstawanie na powierzchni ciała zmian o charakterze suchych i twardych łusek.

Alergia kontaktowa a wyprysk kontaktowy – różnica

Powyższe pojęcia są często stosowane wymiennie, choć w rzeczywistości mogą dotyczyć zupełnie innych problemów. Alergiczny wyprysk kontaktowy (czy też kontaktowe zapalenie skóry) można z czystym sumieniem potraktować jako inna nazwę dla reakcji alergicznej, która została wcześniej omówiona. Jednak w przypadku zwykłego wyprysku kontaktowego często dochodzi wskutek schorzenia lub zmian niemających podłoża immunologicznego. Ich przyczyną może być np. bezpośredni kontakt z zarodnikami grzybów, które prowadzą do rozwoju dermatofitozy powodującej występowanie wyprysków. Niemniej jednak wyprysk kontaktowy może przebiegać równocześnie z alergią kontaktową.

Na czym polega leczenie alergii kontaktowej?

Nie będzie zaskoczeniem, że najskuteczniejszym sposobem przeciwdziałania alergii kontaktowej jest unikanie bezpośredniego kontaktu z czynnikami ryzyka. Znając alergen wywołujący reakcję alergiczną, należy go bezpowrotnie usunąć z codziennego życia i zastąpić czymś innym np. wybierając biżuterię wolną od niklu lub sięgając po kosmetyki pozbawione konkretnego komponentu. Jeżeli chodzi o farmakoterapię, to specjaliści rekomendują stosowanie preparatów steroidowych o właściwościach antyalergicznych i przeciwzapalnych – moc i częstotliwość użycia musi być jednak dopasowana do indywidualnych potrzeb alergika. Istnieje bowiem ryzyka, że zbyt silne kremy lub maści steroidowe mogą doprowadzić np. do zaburzeń pigmentacji skóry.

 Bibliografia

1. Fedorczak A., Jamroz-Brzeska J. „Wyprysk kontaktowy alergiczny spowodowany przez akrylany zawarte w produktach do manicure długotrwałego.” Alergia Astma Immunologia 2020 25(4).
2. Śpiewak R. „Alergia kontaktowa – diagnostyka i postępowanie” Alergia Astma Immunologia 2007 12(3).